Het kopen van schilderijen uit het expressionisme

Als we het hebben over het kopen van schilderijen uit de periode van het expressionisme moeten we natuurlijk beginnen met te kijken of we onder woorden kunnen brengen welke elementen nu kenmerkend zijn voor een kunstwerk uit deze periode. En dan krijgen we ook wel zich op welke kunstenaars representatief genoemd mogen worden voor deze kunstzinnige beweging.

Realistische weergave was geen doel

Waar men het allemaal wel over eens is met betrekking tot bedoeling van expressionistisch kunstwerken is dat niet het zo accuraat mogelijk reproduceren of vastleggen van een bepaald onderwerp het doel is. Maar in plaats daarvan het weergeven van de innerlijke status van de kunstenaar. Daarbij bestaat al snel de neiging om de realiteit wat verwrongen weer te geven. Het doel daarvan is het bereiken van een emotioneel effect.

De beweging is nauw verbonden met de oorsprong in Duitsland en kent ook binnen de beweging weer een aantal verschillende richtingen of scholen.

Rol van Friedrich Nietzsche

De term expressionisme werd voor het eerst gebruikt om de beweging te beschrijven in een tijdschrift dat in 1911 uitkwam en dat "de storm" werd genoemd. In het blad werden vooral kunstwerken getoond die zich afzetten tegen de gangbare tradities van die tijd. De philosoof Friedrich Nietzsche hielp de beweging niet veel later door de verwijzingen te beschrijven naar de klassieke kunst. Hij was daarmee de eerste die dit verband legde. Ook relateerde hij zijn eigen werk aan de expressionistische beweging. Volgens hem was chaos kenmerken voor kunst en eigenlijk overal terug te vinden. Kenmerkend voor het expressionsme was echter het ontbreken van elementen die juist geen chaotische achtergrond hadden.

Uitingen van het expressionisme

Het expressionistische effect in het werk werd normaal gesproken bereikt door het gebruik van levendige en felle kleuren, verkeerd weergegeven objecten en meestal een totale afwezigheid van diepte en perspectief. In het algemeen is een stuk expressionistische kunst een uiting van pure emotie door de kunstenaar. We zien dat de schepping van deze kunst vaak samenviel met sociale en maatschappelijke gebeurtenissen.

Is alle kunst expressionistisch?

Sommigen zijn van mening dat elke kunstvorm een vorm van expressionisme is. Elke kunstenaar is immers bezig om emotie in zijn werk te leggen en daarmee een afbeelding van de werkelijkheid te scheppen. Maar anderen zijn van mening dat het weergeven van emotie bij expressionisme voorop staat. Een verandering kwam van de schilder Kandinsky die de expressionistische kunst van de 20e eeuw meer opschoof richting abstract. Zijn werk wordt niet voor niets "abstract expressionisme" genoemd, een richting waar later meer kunstenaars aan gerelateerd werden.

Een groep expressionisten ontbreekt

De kunsthistoricus Antonín Matejcek zag het expressionisme vooral als de tegenhanger van het impressionisme. Want hoewel de het expressionisme wel degelijk als stroming in de kunst wordt erkend, bestaat er geen groep kunstenaars die zich "de expressionisten" heeft genoemd, wat bij de meeste andere richtingen wel het geval was. De beweging kwam met name uit Duitsland en Oostenrijk. Een beweging die het expressionisme stevig heeft beïnvloed was het fauvisme. Dit is nog wat wilder qua weergave van de werkelijkheid en is nog minder strak gedefinieerd. Bekende schilders uit deze richting zijn Paul Gauguin and Henri Matisse.

Tegenhanger van impressionisme

Gebaseerd op deze invloeden werden de werken van de expressionistische kunstenaars steeds meer gericht op composities die emotie los wilden maken. Hoewel men wel aanhing tegen het meer Franse impressionisme werd toch vooral een tegenhanger van dit impressionisme gezocht. De zoektocht naar de weergave van emoties bleef. Van weergave van de realiteit of het zelfs mooier weer proberen te geven van die realiteit was al helemaal geen sprake.

Niet alleen in traditionele kunst

Expressionisme vinden we in vele kunstvormen terug. Naast de gangbare kunstvormen is er ook invloed op de filmmakers geweest. Het bestaan van de beweging is zeker niet ongemerkt voorbij gegaan. Het is een richting in de kunst die veel mensen aanspreekt. Zeker het emotionele wat in het werk is terug te vinden is iets wat invloed heeft op de kopers en beschouwers.

Ook op dit moment zijn er nog volop kunstenaars te vinden die de neiging hebben om richting expressionisme te kijken, wat de aankoop van dit werk nog steeds haalbaar maakt. De oorspronkelijke werken zijn uiteraard voornamelijk in de grotere musea terug te vinden.