Aquarelleren verleden en toekomst
Velen zijn zich echt bewust geworden van het op een goede manier werken met aquarelverf op de kleuterschool of eerste klassen van de basisschool. Als leerling moest je leren om te gaan met diverse materialen, waaronder aquarelverf. Tegelijkertijd werd met krijt, tekenstiften en kleurige gummetjes gewerkt. Onze kinderjaren werden verrijkt door levendige kleuren en beelden. Naast al deze ervaringen uit onze jeugd, heeft het aquarelleren een kleurrijke geschiedenis.
Aquarel is zowel een materiaal als een techniek: als materiaal wordt het gebruikt om in diverse stijlen verschillende onderwerpen, zoals portretten en landschappen, te schilderen. Als techniek is het vroeger en ook nog nu toegepast om met het materiaal een kunstwerk te scheppen. Zoals de naam als zegt – aqua betekent in het Latijn water – kun je er zonder water niet mee werken. Verf en water gaan nauw samen om de techniek te onderwijzen en te leren.
Het gebruik van waterverf in de samenleving gaat terug tot de oertijd, waarvan de bewijzen van het gebruik nog worden gevonden in de rotsschilderingen in holen in Europa. Deze tekeningen zijn al meer dan 32.000 jaar oud en zijn niet slechts fraaie decoraties van de holen, maar schetsen ook een beeld van het leven van de bewoners in die tijd.Historische konden door middel van de rotsschilderingen studie doen naar het leven en de mysteries van de toenmalige bewoners. Ook de Egyptenaren hebben er enkele duizenden jaren geleden hun leven en geschiednis mee in beeld gebracht.
Een grote doorbraak kwam tijdens de Renaissance toen Albrecht Dürer in de 15de en 16de eeuw de techniek toepaste bij het schilderen van botanische voorstellingen en dieren in het landschap. Dürer wordt beschouwt als een van de voorlopers in het schilderen met waterverf. Het gaf ook de aanzet tot het oprichten van een school in Duitsland, waar het schilderen in aquarel werd onderwezen. De school werd geleid door Hans Bol, die in de periode van Dürers Renaissance ook bekend stond als een aquarelschilder.
In de periode van de Barok werd de aquareltechniek onderwezen aan schilders die op de ezel schetsen maakten en cartoons tekenden. Het hoogtepunt bereikte de techniek in de 19de eeuw, toen hij werd toegepast voor het schilderen van dieren en botanische voorstellingen. Het medium leent zich ook nu nog steeds om deze onderwerpen weer te geven in wetenschappelijke en museale publicaties.
Overigens was het niet alleen maar het vasteland van Europa waar de aquareltechniek werd geadopteerd. Dat gebeurde in de 18de eeuw ook in Engeland, waar hij breed werd toegepast door de aristocratie en elite. Het was de kunst van de bovenklasse in de Engelse samenleving. Aquarel werd beschouwd als een goede vorm van onderwijs aan vrouwen in de samenleving. Het bleek ook goed te passen bij verschillende beroepsbeoefenaren in de samenleving, zoals cartografen, architecten en ingenieurs. Zij gebruikten de aquarel om terreinvormen te verbeelden en andere geologische zaken en de openbare ruimte te laten zien. Het schiep kansen voor de ontwikkeling van het beroep van topograaf. Aquarellen werden ook steeds meer gebruikt ter illustratie van publicaties en manuscripten, waardoor de techniek nog meer tot bloei kwam. Pas in de 19de eeuw werd aquarel bekend in Amerika en vandaaruit verspreidde de techniek zich over de omliggende landen.
Vanuit vooral een combinatie van synthetische of natuurlijke kleurstoffen, bindmiddelen zoals Arabische gom, hulpstoffen en water als oplosmiddel, begon de opmars van het aquarel. Hoewel je de indruk kunt hebben dat aquarel een eenvoudige techniek is, heeft het zich ontwikkeld tot een kunstvorm die een verandering in de kunstgeschiedenis teweeg heeft gebracht. Over de gehele wereld heeft de populaire techniek zich verspreid. Het aquarel heeft de wereld in het verleden en heden kleur gegeven en zal dat ook in de toekomst doen.