Aquarelleertechnieken

Zoals ook bij andere kunstvormen is er ook bij de aquarelleertechnieken een hele verzameling aan technieken door de jaren heen ontdekt en verder ontwikkeld. Dit vooral naarmate de betreffende kunstvorm in populariteit groeide. Enkele daarvan hebben de tijd doorstaan en zijn traditionele technieken geworden die tot op de dag van vandaag worden toegepast. De volgende technieken worden nog volop toegepast bij het aquarelleren:

Wassing

De wassing is de meest elementaire vorm van aquarelleren. Die is er in verschillende vormen. De eerste is de egale wassing. Die wordt uitgevoerd door verdunde verf aan te brengen op een bepaald deel van het papier. Dat kan nat-op-droog gebeuren of ook nat-in-nat.

Daarnaast bestaat er een wassing met een geleidelijk toonverloop. Dat verkrijgt men door bij elke volgende penseelstreek meer water aan de verf toe te voegen.

Glaceren

Deze methode is vergelijkbaar met het aanbrengen van een wassing, met dit verschil dat men een dunne transparante kleurlaag aanbrengt over gedroogde eerdere lagen. Dit wordt gedaan om de kleur of toon aan te passen van de onderliggende laag. Het is van belang dat de onderliggende laag goed gedroogd is.

Nat-in-nat

Bij de nat-in-nat methode wordt de kleur aangebracht op daarvoor natgemaakt papier. Naar gelang de mate waarin het papier is bevochtigd, kunnen de penseelstreken in toon van elkaar verschillen. Er kunnen zachte, onbepaalde vormen ontstaan of enigszins wazige vlekken.

Deze techniek wordt op bestaande wassingen toepast. Je moet je er alleen van verzekeren dat de bestaande laag of lagen droog zijn.

Maak het papier eenvoudig nat met een brede kwast en schilder in het natte oppervlak. In de oppervlakken waarop nat-in-nat wordt geschilderd ontstaan heel subtiele achtergrondgedeelten van de schildering.

Droge penseel

Dit is zo ongeveer het tegenovergestelde van nat-in-nat. Met een penseel met verf en een beetje water wordt op droog papier geschilderd.

De penseelstreken laten een strakke en duidelijke streep na. Deze techniek kan vooral worden toegepast rond het deel van het schilderij waar de aandacht naartoe moet worden geleid.

Deppen

Om kleur of pigment weg te nemen, moet het betreffende deel van het papier worden natgemaakt met een penseel met schoon water. Door te deppen met keukenpapier wordt het pigment hierin opgenomen. Door met stroken papier sommige delen af te dekken bij het deppen, kunnen er interessante, scherpe lijnen en vormen ontstaan.

Sommige pigmenten zijn moeilijk te verwijderen en daarbij kan deze techniek niet worden toegepast (Pruisisch blauw, Windsor rood, geel en blauw).

Kleur druppelen

Deze techniek kan voor een verrassend effect zorgen. Het is een eenvoudige techniek. Breng een druppel verf van een bepaalde kleur in een nat deel van het schilderij aan en laat hem vrij vloeien, mengen en uitwaaieren.

De vormen die ontstaan zijn niet voorspelbaar en interessant en kunnen soms verrassende effecten geven. Dit is een kleureffect dat je niet op je palet kunt mengen.

Spatten

Om bepaalde, gewenste effecten te bereiken kan het ‘ spatten’ een oplossing bieden.

Doop een harde penseel (of een tandenborstel, al naar gelang welke maat spetter je wilt hebben) in de verf en ga met een vinger van je andere hand langs de haren, terwijl je de spetters op je schilderij richt.

Structuur met keukenpapier aanbrengen

De verf op het papier moet niet al te nat zijn. Maak een prop van keukenpapier en dep daarmee om wat verf op te nemen. Het beeld dat achterblijft kan lijken op bergen, gebladerte of boomkruinen.

Met de nodige nieuwsgierigheid en creativiteit kun je ook jouw eigen technieken ontwikkelen. Aquarelleren is een levende kunstvorm.

Aquarelleren, de basis voor beginners

Kunstenaars zijn het er wel over eens dat aquarel een van de meest veelzijdige schildertechnieken is. Voor beginners is het de beste techniek omdat het de kunstenaar de vrijheid biedt om in een losse stijl, maar ook realistisch en gedetailleerd te werken, al naar gelang de wensen van de maker.

Als je het plan hebt opgevat om met het aquarelleren te starten, moet je zorgen dat je benodigde materialen in huis hebt en de basistechniek leert.

Het aanschaffen van het materiaal

De basismaterialen voor het aquarelleren bestaan ondermeer uit pigmenten en verf. In veel winkels kun je aquarelverf krijgen in diverse vormen. Zoals napjes droge verf of tubes met vloeibare verf. Het is aan jezelf voor welk materiaal je kiest om je eerste experimenten te beginnen.In beide soorten kun je kiezen uit een breed scala aan basispigmenten en kleuren die ideaal zijn voor het maken van een transparant geschilderde aquarel.

Laat de witte verf die in een basisset zit ongebruikt. Koop, als beginner voor een ‘studiekwaliteit’ verf, want die zijn goedkoper. Als je de techniek eenmaal beheerst, kun je opschalen naar een duurdere kunstenaarskwaliteit, die vooal qua pigment en kleurkracht beter is.

Voor een beginner is het goed een gebalanceerd palet van koele en warme kleuren te kiezen, dat ondermeer gelen, roden, groenen en blauwen omvat. Specifieke pigmenten zijn cadmiumgeel licht, cadmiumgeel citroen, ceruleumblauw (neigt naar groen), ultramarijn donker (neigt naar violet), kraplak donker of alizarin crimson (neigt naar violet) en cadmiumrood (neigt naar oranje), gebrande sienna en gebrande omber.

Een penseel is ook nodig. Eén penseel (nummer 8) zou genoeg kunnen zijn, maar het is te verkiezen om minstens twee ronde penselen, maat 4 en 12, van een goede kwaliteit aan te schaffen. Goede penselen zijn van kolinskyhaar (red sable) of marterhaar gemaakt. Maar een heel redelijk alternatief bieden goedkopere penselen met haren van kunstvezels (filament).

Ook het papier is belangrijk. Je kunt een bloc aquarelpapier kopen, maar ook losse vellen. Kies voor papier van minstens 150 gram/m2 , maar hoe zwaarder hoe beter, omdat daarmee de kans op bobbelen wordt verkleind.

Ook het palet is van belang. Verf in napjes worden vaak geleverd met een al dan niet uitklapbaar palet. Bij tubeverf heb je een ceramisch of kunststof palet nodig, maar een plat, wit bord kan ook als palet dienst doen.

Je kunt niet aquarelleren zonder water. Als beginner kun je gewoon leidingwater gebruiken in een potje, glas of kunstof beker. Houd twee potten met schoon water bij de hand, want het is belangrijk dat je het penseel goed schoonspoelt voordat je met een andere kleur verder gaat.